Fumigacja zboża i silosów

Fumigacja / Gazowanie zboża i silosów

Fumiganty, jako pestycydy zwalczające owady i inne szkodniki występują w formie gazu w dosłownym tego słowa znaczeniu. Obecnie w celu gazowania używa się czterech podstawowych fumigantów:

• fluorek sulfurylu
• fosforowodór
• bromek metylu (dostępny w niektórych krajach)
• dwutlenek węgla

Od 2005 roku w Polsce stosuje się przede wszystkim fosforowodór (PH3), który otrzymuje się z reakcji AlP + 3H2O = Al(OH)3 + PH3↑

Fosforowodór w najczystszej postaci jest bezbarwny, nie wydziela żadnego zapachu ani też smaku. Zastosowany w reakcji w wyniku której zawiera fosforki metalu przyjmuje zapach czosnku lub wytwarza się zapach ryby w rozkładzie. W połączeniu z węglanem amonu wytwarza zapach amoniaku co daje sygnał ostrzegawczy. Dodatkowo bardzo ważne jest, że fosforowodór osiąga niski punkt wrzenia i jest 1,2 razy cięższy od powietrza. Dzięki małej wadze fosforowodór szybko miesza się z powietrzem. Nie wymaga on żadnych wentylatorów o mieszania. W tej postaci bardzo szybko dociera w najmniejsze zakamarki i penetruje towary niszcząc w nich wszelkiego rodzaju szkodniki. Jednocześnie fosforowodór jest gazem, który szybko wietrzeje z pomieszczeń dzięki czemu nie stanowi zagrożenia dla życia i zdrowia człowieka.

Rożne postacie fosforowodoru dostępne na rynku – pasy, koce, tabletki
Zastosowanie fosforowodoru jest bardzo łatwe. W przypadku zbóż wystarczy w pierwszej kolejności przeliczyć objętość danego produktu z podziałem na tonaże. Fosforowodór w tabletkach po przeliczeniu w odpowiedniej ilości się rozkłada w pomieszczeniu. W ten sam sposób określa się wymaganą ilość woreczków, płytek czy też pasów. Wszystkie z dostępnych form fosforowodoru układa się w łatwych w dostępnie miejscach, montuje się na ścianach czy tez układa na specjalnych krotnikach. Pomieszczenia poddawane gazowaniu muszą być szczelnie zamknięte i uszczelnione, żeby gaz się nie wydostał na zewnątrz, ponieważ wtedy w pomieszczeniu będzie zbyt niskie stężenie co nie doprowadzi do zniszczenia szkodników.

Każde gazowanie produktów wymaga specjalnego działania określonego konkretną procedurą. Kolejność wykonywania prac gazowania powinna trzymać się kolejnych kroków:

1. W pierwszej kolejności powinna odbyć się inspekcja mająca na celu określenie potrzeby gazowania
2. Drugi krok – dokładne uszczelnienie pomieszczeń przeznaczonych do gazowania
3. Krok trzeci – przeliczenie wymaganych pestycydów, rozmieszczenie ich w pomieszczeniu oraz szczelne zamknięcie
4. Krok czwarty – stała kontrola stężenia gazu jak i jego skuteczności
5. Krok piąty – wywietrzenie pomieszczeń po gazowaniu
6. Krok szósty – oddanie pomieszczeń do użytku

1. Sprawdzenie potrzeby przeprowadzenia fumigacji

W pierwszej kolejności powinno się sprawdzić potrzebę fumigacji jak i też warunki pomieszczeń w jakich ma się odbyć. Podczas tych prac powinno również dojść do kompletnego zaplanowania działań związanych z gazowaniem jak i też określenia jakie zostaną użyte środki, które nie zaszkodzą ani ludziom ani produktom przeznaczonym do fumigacji.

2. Zabezpieczenie pomieszczeń poprzez odpowiednie uszczelnienie

Podstawą poprawnego przygotowania pomieszczeń do gazowania jest ich odpowiednie uszczelnienie. Istnieją najróżniejsze techniki uszczelniania, dlatego też wszystkie decyzje dotyczące sposobu zapewnienia bezpieczeństwa określa się już w punkcie pierwszym podczas inspekcji.

3. Technika stosowania gazu

Po odpowiednim przygotowaniu produktów i pomieszczeń do gazowania można podjąć prace związane już z samym rozłożeniem gazu. Przede wszystkim trzeba określić odpowiednie stężenie jakie powinno się osiągnąć na daną ilość produktów. Następnie trzeba przy pomocy odpowiednich form rozprowadzić gaz w pomieszczeniu.

Wszystkie techniki rozprowadzania gazu zależą od tego jaką formę będzie się stosowało – czy to będą koce, pasy czy też może tabletki. Konkretną technikę zastosowania odpowiedniej postaci określa producent pestycydu i trzeba się do niej dokładnie stosować.

Przed rozpoczęciem gazowania pomieszczeń trzeba jeszcze raz, dodatkowo sprawdzić przygotowanie pomieszczenia – czy aby na pewno jest dokładnie uszczelnione i przygotowane do zabiegu fumigacji. Dodatkowo trzeba sprawdzić czy w danym pomieszczeniu w dostępnym miejscu umiejscowione są dodatkowe środki ostrożności w razie jakiegokolwiek zagrożenia.

4. Monitorowanie stężenia gazu w pomieszczeniu

Każde prace związane z gazowaniem powinny być ciągle sprawdzane i monitorowane. Przede wszystkim dlatego, że zbyt duże stężenie gazu w pomieszczeniu jest szkodliwe jak i dlatego, że przy znowu zbyt małym stężeniu nie osiągnie się planowanego celu w postaci zniszczenia szkodników. W celu ciągłego monitorowania można wykorzystywać różne formy pomiarów.  
W celu monitorowania obiektu gazowanego można wykorzystać:

• specjalne elektromechaniczne czytniki
• fotojonizacyjne detektory – PUD
• rurki wskaźnikowe obsługiwane mechanicznie

1. Specjalne elektromechaniczne czytniki są to urządzenia, które posiadają pompkę. Pompka ta przez cały czas pobiera gaz z pomieszczenia i dzięki pomiarowi w polu elektromagnetycznym uzyskiwany jest wynik pomiaru, który wyświetlany jest na urządzeniu. Jest to urządzenie, które określa się jako osobisty kontroler powietrza.
2. Fotojonizacyjny detektor tak jak elektromechaniczny czytnik – służy do ciągłego pomiaru stężenia gazu. Występuje on w postaci urządzeń przenośnych jak i stacjonarnych. Fotojonizacyjny detektor posiada specjalny ekran do wyświetlania pomiarów z alarmami dźwiękowymi. Jest to urządzenie kompatybilne z komputerem dzięki czemu na podstawie zbieranych danych można wygenerować specjalny protokół z badania.
3. Rurki wskaźnikowe są poręcznym aparatem służącym do pomiaru stężenia w gazach od czasu do czasu. Nie ma on możliwości ciągłego mierzenia stężenia. Jego działanie polega na tym, że trzeba przepuścić mieszaninę gazu przez szklaną rurkę w której zmieniają one kolor – na podstawie konkretnych odcieni określa się poziom stężenia gazu w pomieszczeniu.

5. Wietrzenie pomieszczeń gazowanych

W piątym kroku trzeba zadbać o bezpieczeństwo produktów i ludzi pracujących oraz przebywających w pomieszczeniach. Jednym słowem trzeba te pomieszczenia dokładnie wywietrzyć wyzbywając się gazu. Wszystkie czynności związane z odwietrzaniem pomieszczeń muszą być wykonywane w środkach ochrony osobistej a w szczególności ochrony dróg oddechowych. W pierwszej kolejności trzeba usunąć wszystkie uszczelniające zabezpieczenia, a następnie powinno się otworzyć wszystkie możliwe otwory zewnętrzne jak drzwi czy okna. W wyniku szybkiego mieszania się gazu z powietrzem w krótkim czasie osiąga się minimalne stężenie gazu. Ostatnim krokiem jest całkowite wywietrzenie gazu z pomieszczeń poprzez uruchomienie wentylatorów. Podczas wszystkich czynności stężenie gazu w pomieszczeniu cały czas powinno być monitorowane.

 6. Oddanie pomieszczeń do użytku

Zanim obiekt ponownie zostanie oddany do użytku musi on być dokładnie sprawdzony i musi być zbadany poziom stężenia pozostałego gazu w pomieszczeniach. Dla fosforowodoru odpowiedni poziom stężenia gazu w pomieszczeniu do pracy ludzi określają przepisy prawa i uznają poziom w wysokości 0,01 ppm. Przed oddaniem obiektu do użytku muszą być sporządzone wszystkie wymagane protokoły zgodne z odczytami podczas monitorowania.
Jeżeli poziom gazu w pomieszczeniach jest bezpieczny dla ludzi można przejść do prac porządkowych – usuwanie wszelkiego rodzaju tabliczek ostrzegawczych i innych elementów zapewniających bezpieczeństwo. Po tym można obiekt udostępnić ponownie do użytku.