PLUSKWA DOMOWA (Cimex lectularius) – gatunek owada należący do rzędu pluskwiaków różnoskrzydłych, rodziny pluskowatych. Żywi się krwią zwierząt ciepłokrwistych, w tym także człowieka.
Jak wygląda pluskwa domowa
Ciało pluskwy jest spłaszczone grzbietowo – brzusznie, płaskie czerwono- brązowe od góry, jasnobrązowe od spodu oraz pokryte drobnymi szczecinkami. Głowa osadzona jest we wcięciu przedtułowia , a na niej znajduje się para czteroczłonowych czułków oraz para oczu. Na śródtułowiu widoczne są szczątkowe skrzydła w kształcie owalnych łusek. Odwłok składa się z ośmiu widocznych segmentów a po konsumpcji odwłok pluskwy wydłuża się i staje się bardziej czerwony oraz wrzecionowaty. Kłująco ssący narząd gębowy wykształcony jest w postaci kłujki i chroniony twardą okrywą. Pluskwa jest niewielka gdyż jej długość to zaledwie 4-6 mm, a szerokość, ok. 3 mm.
Występowanie i żerowanie pluskiew domowych (pluskwy łóżkowe)
Owady żyją w środowisku ludzkim więc potrafią być bardzo uciążliwe szczególnie w nocy gdy żerują. Najczęściej można je spotkać w spojeniach łóżek, tapczanów, w szczelinach ścian, pod ramami obrazów, na wyściełanych częściach mebli, zasłonach i żaluzjach . Jednak bliższe badania zwyczajów pluskwy wskazują na to, że najbardziej lubi się ona osiedlać w szparach drewna np. w łóżkach drewnianych , mniej chętnie przebywa na murze czy pod tapetami . Jest pasożytem więc żywi się krwią ssaków w tym także człowieka w związku z czym przebywa w pobliżu swoich żywicieli, przybliżając się do ofiary w celu napełnienia się. Warto zauważyć, że głodna pluskwa, poszukująca swej ofiary albo uciekająca przed niebezpieczeństwem, wykazuje stosunkowo. szybki ruch — porusza się bowiem z prędkością 7 cm/sek. Akt ssania trwa u pluskwy 5 do 15 minut, przy czym z reguły robi ona w tym czasie kilka nakłuć. Pozostawiona w rankach ślina powoduje swędzenie, a w miejscu nakłucia powstają na skórze białawe pęcherzyki. Nassana krwią pluskwa staje się nieruchliwa i chowa się najczęściej w pobliżu swego żywiciela. Jednorazowe obfite nassanie się krwią człowieka starczy pluskwie na dłuższy czas, tak że w ciągu kilku tygodni taka najedzona pluskwa nie opuszcza wcale swej kryjówki.
Rozwój pluskwy domowej
Wstrętny zapach podrażnionej pluskwy spowodowany jest swoistą wydzieliną gruczołową owada, którą wydziela prawdopodobnie między innymi w czasie wabienia osobników odmiennych płci. Samica pluskwy składa około 500 jaj w ciągu jednego sezonu, co równoznaczne jest z ilością 3—4 do 12 jaj dziennie. Z jaj tych po 8 dniach wykluwa się larwa, która w sprzyjających warunkach linieje pięciokrotnie w ciągu 6 tygodni. Ten okres linienia w normalnych warunkach przedłuża się często od 6 do 12 nawet miesięcy — wchodzą tu w grę nie sprzyjające warunki cieplne (temperatura powietrza) opóźniające rozwój. Bardzo ciekawa jest zdolność pluskwy do długotrwałego głodowania. Zaobserwowano, że larwa pluskwy po drugiej wy lince głodowała przez 200 dni, a potem karmiona obficie przeobraziła się w postać dorosłą.
Podobnie młode larwy, świeżo wyklute z jajeczek — które jeszcze w ogóle nie ssały — żyły przez 150 dni. Życie pluskwy trwa przeszło rok, w normalnych jednak warunkach okres ten jest znacznie krótszy, wiele bowiem osobników umiera przedwcześnie z różnych powodów (głód, warunki cieplne itd.). Ciepło przyśpiesza rozwój tego owada i skraca z reguły okres życia pluskwy, zwłaszcza w okresie głodowania. Stoi to niewątpliwie w związku z szybciej przebiegającymi wówczas w organizmie owada procesami życiowymi. Potwierdza to fakt, że w chłodnym klimacie pluskwa może głodować do osiemnastu miesięcy, podczas gdy ten sam okres w krajach gorących skraca się do zaledwie kilku tygodni. Temp. + 45° C jest. zabójczą dla larw i jaj pluskwy w bardzo krótkim czasie, dla dorosłych zaś osobników — dopiero po dłuższym działaniu. Na ogół biorąc, zimno (np. — 17° C) nie szkodzi pluskwom dorosłym, jedynie jaja mogą ulec zaziębieniu, a wówczas z takich przeziębionych jaj nic się już nie wykluje.
Wykrywanie i zwalczanie pluskiew
Pluskwa w dolnej partii ciała ma gruczoł, który produkuje oleisty płyn, kiedy owad jest zaniepokojony. Zapach płynu jest podobny do malin, dlatego możliwe jest rozpoznanie, czy dom jest zasiedlony przez pluskwy.
Należy dokładnie zagipsować wszelkie szczeliny i otwory w ścianach. Żywe osobniki oraz ich jaja należy zabić stosując np. urządzenie zwane steamerem. Wytwarza ono z wody gorącą parę, która zabija pluskwy i jajka. Należy często przeglądać łóżka, tapczany, materace, szafy, obrazy oraz brudne, niedostępne miejsca.
Ciekawostki o pluskwach domowych
W przeszłości pokruszone pluskwy były często używane przez ludowych medyków do leczenia trudno gojących się ran. Ostatnie badania wykazały, że krew pluskwy zawiera substancje, które zabijają bakterie.
Inne popularne nazwy pluskwy domowej to wesz ścienna, purpurowy wędrowiec, soczewa lub mahoniowy tępak.
Bułgarscy chłopi, aby chronić się przed pluskwami, kładli wokół łóżek liście fasolki szparagowej – być może włoski na liściach zatrzymywały owady.
Dezynfekcja